صداقت قلم

بسم الله الرحمن الرحیم

در این پست قسمتی از سخنان حجت الاسلام فرحزاد را میخوانیم

حاج آقا فرحزاد: پیامبر عظیم الشان به حضرت علی می‌فرماید:

یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ- وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَادِ (من ‏لا یحضره‏ الفقیه، ج۴، ص۳۵۲)

یا علی جایی که راستگویی باعث اختلاف شود باعث دردسر شود باعث فتنه شود دعوا درست شود ضرر مالی جانی به کسی برسد این راست گفتن جایز نیست راست گفتنی که باعث ضرر مالی جانی شود فساد ایجاد بکند اختلاف و دو به هم زنی باشد شر به پا شود مثل سخن چین بنده پشت سر شما حرفی زدم یک کسی شنید بیاید به شما بگوید این راست است همان را که شنیده می‌گوید دروغ نمی‌گوید ولی این که فساد ایجاد می‌شود دو دل از هم جدا می‌شوند خدا دوست ندارد مبغوض است خدا راستی که فتنه انگیز است راستی که اختلاف برافکن است راستی که در دل‌ها اختلاف می‌اندازد آتش افروزی می‌کند خدا دوست ندارد ولی دروغی که اختلاف را از بین ببرد صلح و صفا ایجاد بکند یا ضرر مالی جانی که حق ما است دارد پایمال می‌شود اگر راست بگوییم پایمال می‌شود ولی دروغ می‌گوییم جان یک مومن جان خودمان مال مهمی محفوظ شود ناموس کسی گناه کسی مخفیانه کرده حق کسی نیست اگر کسی بگوید فتنه به پا می‌شود خیلی خانواده‌ها مسئله را نمی‌دانند گفتن مسائل ناموسی حرام است به هیچ کس حتی به همسر بسیاری از بزرگان هم شاید همه گفتند فحشا و منکر حق شوهر نیست یعنی حق خانم نیست حق الله است استغفار بکند بعضی‌ها با یک گفتن فتنه و فسادی در فامیل می‌اندازند دیگر دل این مرد یا دل این زن تا آخر عمر پاک نمی‌شود خدا راستی که باعث فتنه و فساد شود دوست ندارد دشمن دارد و دروغی که مصلحت آمیز باشد البته شرح می‌دهیم جایی که مال جان یا به خاطر صلح بین دو طایفه فامیل دو دل‌ها این را خدا دوست دارد قبل از این که بحث صلح را بیشتر رویش مانور می‌دهیم خود راست گفتن و دروغ گفتن را معنا بکنیم احادیثی را بگوییم چون به این راحتی هم نیست که آدم فردا دور بگیرد هر جایی که بگوید من تشخیص بدهم دروغ بگوید موارد استثناء و اضطرار و اورژانسی است دروغ اجازه داده شده است.
 یکی از بدترین من روایاتش را مراجعه کردم یک مقدار جا خوردم در اسلام دروغ این قدر گناه بزرگی است دروغ و کذب بدترین از بدترین گناهان کبیره دروغ گفتن است تعبیر حضرت علی این است که لاسُوءَ أَسوَءُ مِنَ الْكِذْبِ (بحارالانوار، ج 69، ص 259) یعنی در میان بدی‌ها ما بدی بدتر از دروغ گفتن نداریم یا در روایت دیگری حضرت رسول اکرم فرمودند جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الْكَذِبُ (بحارالانوار، ج 69، ص 263)

کتاب «شاخص صداقت در بازار اسلامی» که به کوشش سیدمحمدکاظم رجایی و با همکاری مصطفی کاظمی و عباس شفیعی‌نژاد تدوین شده است؛ در انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به چاپ رسید.
این کتاب توسط مرکز بررسی راهبردی ریاست جمهوری، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تهیه و تنظیم شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدکاظم رجایی در پیشگفتار کتاب به این مطلب اشاره می‌نماید که مجموعه حاضر تلاشی برای شاخص‌سازی صداقت به‌عنوان یکی از ویژگی‌های بازار اسلامی است.
دکتر رجایی این کتاب را در یک مقدمه و چهار فصل تهیه و تنظیم نموده است و در مقدمه به اهمیت، ضرورت، تعریف اجمالی از مفاهیم اصلی، روش و پیشینه اشاراتی نموده است.
فصل اول کتاب به موضوع شفافیت در اقتصاد متعارف به عنوان یکی از ویژگی‌های بازار رقابت کامل اختصاص یافته است.
ویژگی‌های بازار اسلامی و نمونه‌های کابردی آن در تمدن اسلامی با بیانی ساده مطالب فصل دوم را تشکیل می‌دهند.
فصل سوم مفهوم صداقت و مقایسه آن با شفافیت در بازار رقابت کامل را به بحث گذاشته و سرانجام در فصل چهارم شاخص‌ها و نماگرهای صداقت استخراج و وزن‌دهی شده‌اند.
مؤلف در انجام این تحقیق از راهنمایی‌ها و نظرهای می و اصلاحی اساتید و اعضای محترم شورای علمی مرکز بررسی‌های استراتژیک و مرکز پژوهش کاربردی و رهنمود‌های استاد محترم جناب آقای دکتر داودی رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک و مدیر گروه اقتصاد مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) بهره‌مند شده است و اساتید دیگری هم در رفع نواقص این کتاب راهنمایی‌های ارزنده‌ای نموده‌اند.
در پایان، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مباحثی مانند بازار اسلامی، مفهوم صداقت و ویژگی‌ صداقت در بازار اسلامی و شفافیت در اقتصاد متعارف بیان شده است.
اهمیت این کتاب از منظر «الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت» قابل تأمل می‌باشد و از جمله کتاب‌هایی است که در راستای تحقق شاخص‌های مورد نظر با اتکا به مبانی غنی‌ اسلامی و داشتن چارچوب علمی و به منظور عرضه در صحنه‌های دانشگاهی و اجرایی داخلی و مجامع بین‌المللی به رشته تحریر درآمده است.

كودك، گر چه در ابتداى طفوليت، قدرت تشخيص همه صفات خوب و بد را ندارد، امّا با گذشت زمان و بر اثر رشد عقلى و عاطفى، بتدريج خوب و بد را تشخيص داده، وجدان اخلاقى در او شكل مى‏گيرد. كودك به پيروى از پدر و مادر خود، امورى را بد شمرده، از آن دورى مى‏كند و امورى را نيك دانسته، به انجام آن مبادرت مى‏ورزد. بدين تربيت، صفات اخلاقى در كودك شكل مى‏گيرد. از اين رو، توجّه به نوع رفتار با كودك، اهميّت بسيار دارد. رفتار پدر و مادر مى‏تواند براى كودك تأثير منفى يا مثبت اخلاقى داشته باشد. آنها با مراقبت از رفتار خود در برابر كودك، بايد از هرگونه بدآموزى جلوگيرى كنند.

----------------------

اخلاق در خانواده ؛ عليرضا فاخرى،  ج‏1 ؛ ص165

پدر و مادر بايد محيط خانواده را بر اساس راستى و درستى بنا كنند و عواملى را كه باعث دروغگويى كودك مى‏شود، از بين ببرند:
 1- از جمله اين عوامل، ترس شديد از مجازات است؛ كودك براى فرار از مجازات شديد پدر و مادر كه تاب تحمّل آن را ندارد، متوسّل به دروغ مى‏شود. از اين رو، تنبيه كودك نبايد بگونه‏اى باشد كه موجب ترس بيش از حدّ او گردد.
2- عامل ديگرى كه كودك را به سوى دروغگويى سوق مى‏دهد، توقّعات بيش از حدّ پدر و مادر است كه موجب مى‏شود كودك براى در امان ماندن از سرزنشهاى آنها به دروغ پناهنده شود. از جمله اين توقّعات، انتظار پدر و مادر از كودك براى به دست آوردن نمره ممتاز است، بدون اينكه به موقعيت درسى و ظرفيت فكرى او توجّه داشته باشند.
3- مهمترين عامل راستگويى كودك اين است كه پدر و مادر، الگوى راستگويى باشند. اگر كودك احساس كند كه آنها دروغ مى‏گويند، زشتى دروغ در نظر او از بين رفته و به آن مبتلا خواهد شد.

-------------------

اخلاق در خانواده، علیرضا فاخری،  ج‏1، ص: 167

امروز قصد داریم کتاب پرهای صداقت را برای شما خوانندگان معرفی نماییم.

این کتاب مجموعه داستانها و حکایات اخلاقی است که مشتمل بر سرگذشتهای عبرت‏ آموز و رهنمودها و حکمتهایی است که برای خودسازی و سلوک در مسیر معنویت دانستن آنها لازم است. مطالب در سه بخش تدوین شده:

1- عنایات اهل‏بیت به اولیای الهی

2- درسها و کراماتی از اولیای الهی

3- امدادهای غیبی.

کرامتها دربرگیرنده موضوعاتی است اخلاقی که نشان می‏دهد هر کس در خودسازی و کسب فضیلت تلاش کند و تقوا بورزد در زندگی مورد عنایت اهل‏ بیت و امداد غیبی قرار می‏گیرد و صاحب کرامت می ‏شود.

چرا صداقت اهمیت دارد ؟
در یک رابطه خانوادگی ، عاطفی و نزدیک و سالم ، صداقت ، درستی و قابل اعتماد بودن از ضروری ترین اجزای رابطه هستند .
دانستن این موضوع که می توانید روی همسر خود حساب کنید، حس امنیت به شما می دهد ، چرا که او در همه حال با شما صادق است.
از طرف دیگر اگر در ترس دائمی از اینکه همسرتان به دلایلی به شما دروغ بگوید ، زندگی کنید ، هرگز نمی توانید در رابطه تان آرامش داشته باشید و همواره در تنش ، تردید و انزجار بسر خواهید برد .

در واقع یکی از چهار قانون اساسی یه عاشقانه مشترک صداقت است:

در ابتدا برای شناخت هر موضوعی لازم است که با معنای لغوی و اصطلاحی آن در زیان آشنا شویم. برای این منظور لازم است به کتب فرهنگنامه لغوی مراجعه کنیم.
در کتاب دهخدا، صدق به معنای راستی، راست گفتن، ضد کذب¹ و همچنین به معنای خبر دادن از چیزی چنانکه هست، اخلاص و خلوص آمده است.²

معنای صدق در کلام نیز به راستی گفتار معنا شده است.³

فردی که بسیار راستگو، کامل در صدق، کسی که قول خود را با عمل خود راست گرداند را نیز صدیق می گویند.⁴

کلمه «راست» نیز در کتب لغوی مترادف صدق آمده، هر دو به معنای مقابل دروغ، مقابل نادرست، درست، سخن راست، برحق، واقعی، حقیقت هستند.⁵

کلمه راستگویی که از این خانواده است نیز به معنای عمل راستگو، راستگو بودن، صداقت در گفتار، مقابل دروغگویی⁶ و در کتاب دهخدا به معناهای مشابهی از جمله صدیق و راستگو بودن، گفتن حرف راست و درست، مقابل دروغگویی⁷ آمده است.

----------------------

پاورقی:

1- دهخدا،ج2،ص1892 و فرهنگ عمید، ص772

2- دهخدا، ج2، ص1892

3- همان

4- فرهنگ عمید، ص772

5- دهخدا، ج2، ص1429و فرهنگ عمید، ص576

6- انوری، 1390،ج4،تهران:سخن، ص 3547

7- دهخدا، ج1، ص1432

راستی را پیشه کن کاندر جهان

راستی در کار برتر حیلت است

چون فرود آمد به جایی راستی

جانور گردد همی از راستی

جز به دین اندر نیابی راستی

مفهوم شناسی دروغ:
سخنی که بر مبنای حقیقت و راستی نباشد را دروغ می گویند. دروغ به معنای کذب، مقابل راست، سخن نادرستی که به قصد فریب دیگران گفته شود، است.(انوری، 1390،ج4، تهران:سخن، ص3095)
همچنین در فرهنگ دهخدا به معنای سخن ناراست، قول ناحق، خلاف حقیقت، کذب، سقم، مقابل راست و صدق آمده است.
(دهخدا، ج1، تهران: دانشگاه تهران، 1385، ص1277 و فرهنگ عمید، تهران: اشجع، 1389، ص533)

مترادف دروغ در زبان عربی در قرآن نیز کذب، زور، حرص می باشد. (فرهنگ قرآن، ج13، ص373)

بسم الله الرحمن الرحیم

خدا راستی که باعث فتنه و فساد شود دوست ندارد

در این پست قسمتی از سخنان حجت الاسلام فرحزاد را میخوانیم.

حاج آقا فرحزاد: پیامبر عظیم الشان به حضرت علی می‌فرماید:

یَا عَلِیُّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَحَبَّ الْکَذِبَ فِی الصَّلَاحِ- وَ أَبْغَضَ الصِّدْقَ فِی الْفَسَادِ (من ‏لا یحضره‏ الفقیه، ج۴، ص۳۵۲)

یا علی جایی که راستگویی باعث اختلاف شود باعث دردسر شود باعث فتنه شود دعوا درست شود ضرر مالی جانی به کسی برسد این راست گفتن جایز نیست راست گفتنی که باعث ضرر مالی جانی شود فساد ایجاد بکند اختلاف و دو به هم زنی باشد شر به پا شود مثل سخن چین بنده پشت سر شما حرفی زدم یک کسی شنید بیاید به شما بگوید این راست است همان را که شنیده می‌گوید دروغ نمی‌گوید ولی این که فساد ایجاد می‌شود دو دل از هم جدا می‌شوند خدا دوست ندارد مبغوض است خدا راستی که فتنه انگیز است راستی که اختلاف برافکن است راستی که در دل‌ها اختلاف می‌اندازد آتش افروزی می‌کند خدا دوست ندارد ولی دروغی که اختلاف را از بین ببرد صلح و صفا ایجاد بکند یا ضرر مالی جانی که حق ما است دارد پایمال می‌شود اگر راست بگوییم پایمال می‌شود ولی دروغ می‌گوییم جان یک مومن جان خودمان مال مهمی محفوظ شود ناموس کسی گناه کسی مخفیانه کرده حق کسی نیست اگر کسی بگوید فتنه به پا می‌شود خیلی خانواده‌ها مسئله را نمی‌دانند گفتن مسائل ناموسی حرام است به هیچ کس حتی به همسر بسیاری از بزرگان هم شاید همه گفتند فحشا و منکر حق شوهر نیست یعنی حق خانم نیست حق الله است استغفار بکند بعضی‌ها با یک گفتن فتنه و فسادی در فامیل می‌اندازند دیگر دل این مرد یا دل این زن تا آخر عمر پاک نمی‌شود خدا راستی که باعث فتنه و فساد شود دوست ندارد دشمن دارد و دروغی که مصلحت آمیز باشد البته شرح می‌دهیم جایی که مال جان یا به خاطر صلح بین دو طایفه فامیل دو دل‌ها این را خدا دوست دارد قبل از این که بحث صلح را بیشتر رویش مانور می‌دهیم خود راست گفتن و دروغ گفتن را معنا بکنیم احادیثی را بگوییم چون به این راحتی هم نیست که آدم فردا دور بگیرد هر جایی که بگوید من تشخیص بدهم دروغ بگوید موارد استثناء و اضطرار و اورژانسی است دروغ اجازه داده شده است.
 یکی از بدترین من روایاتش را مراجعه کردم یک مقدار جا خوردم در اسلام دروغ این قدر گناه بزرگی است دروغ و کذب بدترین از بدترین گناهان کبیره دروغ گفتن است تعبیر حضرت علی این است که لاسُوءَ أَسوَءُ مِنَ الْكِذْبِ (بحارالانوار، ج 69، ص 259) یعنی در میان بدی‌ها ما بدی بدتر از دروغ گفتن نداریم یا در روایت دیگری حضرت رسول اکرم فرمودند جُعِلَتِ الْخَبَائِثُ فِي بَيْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الْكَذِبُ (بحارالانوار، ج 69، ص 263)